మాయ చిత్రములు - 1, 2

మాయ చిత్రములు

1

ఉపోద్ఘాతము

మాయ పదము అద్వైత సిద్ధాంతానికి ప్రాణం. విశిష్టాద్వైతులు, ద్వైతులు అద్వైతాన్ని ఈ నాటికీ గాఢంగా విమర్శించడానికి కారణమైనదీ ఈ మాయ యే.

సాధారణ జనులకు జటిలమైనదీ మాయ; మాయయే.

చిత్రము అనే పదానికి తెలుగు భాషలో నానార్థములు ఉన్నాయి.

ఒకటి ఆశ్చర్యకరమైనది అని, బొమ్మ అని; చిత్రీకరణ నేపథ్యంలో picturization అని ఇలా;

ఈ అన్ని అర్థాలలోను మాయని మనం అవగాహనకు ఉపయోగించుకోవచ్చు. అద్వైత వేదాంతము కొంత వరకు బోధ పడుతుంది.

మాయ పదం, దాని తీరు, స్వరూపస్వభావాలు అపార్థం చేసుకోబడినంతగా భారతీయ వేదాంతంలో మరే పదము అపార్థం చేసుకోబడలేదు. మాయ పదం వినగానే మన మనసు తడబడడం ప్రారంభిస్తుంది. ఏదో అయోమయంలోకి నెట్టబడుతుంది. అవగాహన విషయంలో చేతులే ఎత్తేస్తుంది. మాయ పదం లోనే సగం ఇంద్రజాలం ఉన్నట్టు హడావుడి పెడతాం మనం.

మాయ పదం ఉపనిషత్తులలో వాడబడలేదు. ఇది అద్వైత వేదాంత ప్రవక్త గౌడపాదుల వారి ఉపజ్ఞ. శంకరులు, తరువాతి వారు ఈ పదానికి ప్రాచుర్యం, పరమార్థము కలిగించారు.

అదే బ్రహ్మ జ్ఞానాన్ని ఉపయోగించుకొని ఎదిగిన శబ్ద బ్రహ్మ సిద్ధాంతం, ఉపనిషత్తుల చిదాభాసా పదానికి స్ఫోట నామకరణం చేసి బతికిపోయారు. ఉపనిషత్తులే చిదాభాసను ప్రణవం అనీ అన్నాయి.

అలా మాయ, చిదాభాస, ప్రణవం, స్ఫోట ఒకే మానసిక శక్తికి నామాంతరములు.

2

నిర్వచనములు

మాయ పదం వినగానే మాయమైపోవడం, అదృశ్యమైపోవడం, అంతర్హితమైపోవడం మన స్మృతి పథంలో మెదులుతాయి. ఇవన్నీ మాయ స్వరూపాన్ని కొంత వరకు సూచిస్తాయి.

మన మనసు మాయయై మాయమైపోవడానికే ఆధ్యాత్మిక కృషి అంతా. సాధనలన్నీ.

"మాయా మయం ఇదమ్ జగత్"

అనేది మనకు పరిచయమైన సుప్రసిద్ధ అద్వైత వేదాంత వాక్యము.

నేను నా వ్యాసములన్నటిలోనూ ఆత్మ, బ్రహ్మము, ఇదమ్, జగత్, ప్రపంచం, అంతఃకరణములు, జ్ఞాన, కర్మేంద్రియములు, గుణములు, మొదలగు సాంకేతిక పదములను వివరిస్తూంటాను.

ఊపిరి తీసి, వదలడం వలన చిత్ శక్తి ఉద్భవిస్తుంది. దీనినే ఆత్మ శక్తి అనీ అంటారు. ఈ చిత్ శక్తి మేధలో ప్రతి ఫలనం చెంది చిదాభాస గా మారుతుంది. ఈ చిదాభాసనే అద్వైతం మాయ అంది. దీనినే విశిష్టాద్వైతులు శ్రీ అంటారు. విష్ణ్వనుయాయులు విష్ణు శక్తి అంటారు.

అహం బ్రహ్మాస్మి లోని బ్రహ్మము, తత్ త్వం అసి. (తత్త్వమసి) లోని తత్ ఒకటే. ఈ తత్ నే ఆత్మ అనీ, బ్రహ్మము అని, సత్ అనీ అంటారు.

యస్య గమనం సతతం తదాత్మా

ఆత్మ, బ్రహ్మము ఒకటే. అయమ్ ఆత్మా బ్రహ్మా.

ఈ బ్రహ్మమే ప్రజ్ఞానమ్ బ్రహ్మా లోని బ్రహ్మము.

(సంస్కృత భాషలో "బ్రహ్మా" నపుంసక లింగ ఏక వచన ప్రథమా విభక్తి పదము. బ్రహ్మము తెలుగు భాషలో నపుంసక ప్రథమా ఏక వచన పదము - డు, ము, వు, లు)

సంస్కృత భాషలో "బ్రహ్మ" పదము చతుర్ముఖ బ్రహ్మగారిని తెలియజేస్తుంది.
సంస్కృత భాషలో "ఆత్మా, బ్రహ్మా" వస్తువులను సూచించే పదములు. "వస్తు" శబ్దము సంస్కృత భాషలో నపుంసక లింగ పదము. బ్రహ్మము వస్తువు.
నామరూపవాసనా రహిత "వస్తూ" (వస్తువు) బ్రహ్మము.
వస్తు వస్తూ వస్తూని
బ్రహ్మా. బ్రహ్మానౌ బ్రహ్మాణః
ఆత్మా. ఆత్మానౌ. ఆత్మానః
అలా చిత్ శక్తి ప్రతి ఫలనమైన చిదాభాసయే మాయ.
యా మా సా మాయా.
ఏది లేదో అది మాయ అనీ
యయా అసన్తమ్ పశ్యతి సా మాయా
దేని ద్వారా సత్ కాని దానిని - అసత్ ను తెలుసుకుంటుందో అది మాయ అనీ
మాయకు రెండు నిర్వచనాలు. ఈ రెండు నిర్వచనముల ఆకళింపు;
అహం, ఇదమ్, జగత్ ల గురించి తరువాతి భాగంలో తెలుసుకుందాం.
దేశము అంటే ప్రదేశము. చోటు. ఖాళీ. ఖగము.
కాలము రూపాంతరం చెందే శక్తి పరిణామము. సమయము కదలని శక్తి స్థితి. ఒక నిమిషంలో శక్తి పరిణమిస్తే లేదా శక్తి సహాయంతో పదార్థము స్థితి గాని అవస్థ గాని మారితే ఆ నిమిషము కాలము అవుతుంది. ఈ పరిణామాలనే కాల గమనం లేదా కాల ప్రవాహం అంటారు. కాల గమన జ్ఞానాన్ని కాల స్పృహ అంటారు. కాల స్పృహ కొన్ని మానసిక దశలలో మాత్రమే ఉంటుంది.
లేకపోతే ఇలా జరగకపోతే వ్యపధియై సమయంగా మిగిలిపోతుంది.
ఉండేవి ప్రదేశము, పదార్థము, శక్తి. కాలము ప్రదేశములో
పదార్ధము కాని శక్తి గాని పరిణమిస్తే కాలము నిర్మించ బడుతుంది. విశ్వాన్ని ఆవరీంచుకున్న, నడిపే కాలము అంటూ ఏమీ లేదు. కాల గణన మానవాళి సృష్టి.
కాలము శక్తి యొక్క పరిమాణం. కాలము అని విడిగా, వేరుగా లేదు. నామ, రూపములతో పాటు వాసనలు, రుచులు, స్పర్శలు కూడా ప్రపంచం లో భాగమే. మాయా (మానసిక శక్తీ ) పరిణామములైన అంతఃకరణములు పాలు పంచుకోక ప్రపంచం నిర్మించబడదు. జగత్ దృష్టిలోకి రాదు.
వీటి గురించి తరువాతి భాగంలో.